طرح دعاوی

چه مواردی شامل ابطال رای داوری می شود؟

هر کسی که اهلیت اقامه نمودن دعوا را داشته باشد، می تواند ناراحتی و اختلاف خود را نزد دادگاه مطرح نماید.

همچنین این توانایی را هم دارد که منازعه ی خود را به یک یا چند داور ارجاع داده و آن را نزد داوران طرح کند.

داوران با بررسی جنبه های مختلف منازعه، رای خود را صادر می کنند.

پس از رای صادر شده طرفین دعوی ملزم به اجرای آن می باشند.

در بعضی موارد استثنائاتی نیز وجود دارد و ممکن است این مراحل طبق رویه ی همیشگی خود پیش نرود.

مثلا ممکن است در شرایطی خاص رای داوری مورد ابطال قرار بگیرد.

در ادامه قصد داریم مواردی را که منجر به ابطال رای داوری می شوند را ذکر کنیم.

موارد ابطال رای داوری

طبق ماده ۴۸۹ قانون آئین دادرسی مدنی رای صادره از داور در مواردی که ذکر می شود، باطل است.

بدیهیست که در صورت ابطال رایی از داور، امکان اجرای آن وجود ندارد.

• رای صادر شده توسط داور با قوانین موجد حق در تضاد بوده و مخالف آن باشد.

قوانین موجد حق به معنای قوانین تعیین کننده می باشد.

نام دیگر آن قوانین امره ماهوی است که نمی توان برخلاف آن رای صادر کرد.

نقطه مقابل قوانین تعیین کننده، قوانین تضمین کننده است که داور می تواند برخلاف آن تصمیم گیری کند.

• در خصوص مطلبی که موضوع داوری نبوده، رای صادر شود.

همانطور که مشخص است داور نمی تواند درباره ی موضوعی غیر از موضوع داوری رای صادر کند.

این مورد باید توسط محاکم و دادگاه ها نیز رعایت شود و آن ها نیز نباید رایی خارج از موضوع صادر کنند.

• داور نمی تواند خارج از حیطه اختیاراتی که به او سپرده شده است رای صادر کند.

در صورت پیش آمدن همچین اتفاقی فقط آن قسمت از رای که خارج از اختیارات داوری است، ابطال می گردد.

• از دیگر مواردی که سبب ابطال رای داوری می شود رای صادره توسط داور است که نباید پس از انقضای داوری باشد.

رای داور باید در مدت زمان داوری او صادر شود.

همانطور که می دانیم مقوله ی داوری از نظر زمانی محدود است.

مدت زمان داوری توسط دادگاه یا خود طرفین مشخص می شود.

بنابرین اگر خارج از بازه ی زمانی داوری رای صادر شود، باطل است.

تنها شرط ابطال نشدن رای صادره خارج از زمان داوری، رضایت خود طرفین دعوی است.

از دیگر موارد ابطال رای داوری

• بعضی وقت ها در دفتر ثبت اسناد رسمی طرفین تعهداتی را بین خود مشخص و ثبت می کنند.

اگر رای داوری برخلاف این تعهدات باشد باطل است.

همچنین اگر در دفتر املاک، ملکی به اسم کسی زده شده و ثبت شده باشد، داور نمی تواند خلاف این سند تصمیمی بگیرد.

• رای توسط داورانی صادر شود که مجاز به صدور رای نباشند.
• قراردادی که به داوری ارجاع می شود، فاقد اعتبار باشد.

منظور این است قرارداد داوری ای که در آن رای صادر می شود، از نظر قانونی ارزشی نداشته باشد.

بنا به دلایل مختلف ممکن است که قرارداد داوری فاقد ارزش قانونی شود.

مثلا در هنگام توافق طرفین برای ارجاع دعاوی به داوری، مشخص شود که یکی از طرفین جنون داشته باشد.

در صورت جنون نیز داوری فاقد ارزش قانونی شده و رای صادره نیز باطل می شود.