حق ارتفاق

حق ارتفاق حقی است برای شخص، در مال و ملک دیگر(مال غیر) دارد. حق ارتفاق موضوعی است که در ممانعت از حق بیان شده است. ارتفاق در معنای لغوی تکیه کردن بر آرنج، از کسی یا چیزی یاری گرفتن در رفاقت کردن است، حق ارتفاقی در قانون اینگونه بیان می شود که حق ملکی از ملک دیگری است و کمال استفاده و منفعت برای دارنده این حق است. به طور مثال اینگونه میتوان بیان کرد که شخص حق عبور یا حق ناودان یا حق داشتن پنجره را دارد مثلا کسی برای آبیاری یا رسیدن به ملک خود باید از ملک دیگری عبور کند، این حق از آثار مالکیت خواهد بود. یا هنگامی که کسی حق عبور از ملک دیگری را ندارد و صاحب ملک اجازه می دهد که از ملک ایشان عبور کنند اگر مالک بخواهد از اجازه خود برگردد می تواند مانع عبور شخص شود.

۴ خصوصیت حق ارتفاق

۱) حق ارتفاق تابع ملک فرع به مالکیت زمین است: به این معنا که نمی توان به تنهایی این حق را به کسی داد، این حق با زمین منتقل خواهد شد.

۲) حق ارتفاق دائمی است: البته مالک می تواند برای زمان محدود برای فردی حق ارتفاقی تعیین کند.

۳) این حق قابل تقسیم نخواهد بود: در مورد سود ملک مشاع بیان می شود.

طبق ماده ۱۰۳ قانون مدنی: پس از تقسیم ملک، این حق فقط به سود یکی نخواهد بود و هر کدام به صورت مستقل حق استفاده دارند.

۴) این حق قائم به ملک است و اختصاص به زمین خواهد داشت: هر کسی مالک زمین شد می تواند از این حق منفعت ببرد، در زمین های متصل به هم این حق بوجود می آید.

ایجاد حق ارتفاق

• قراردادی

حق ارتفاق طبق ماده ۹۴ قانون مدنی که صاحب املاک می تواند هر حقی را که بخواهند نسبت به دیگری ایجاد کنند مالک زمین و ملک می تواند با قرارداد هر زمان که بخواهند حق را پس بگیرند.

• قانون

قانون متناسب با وضع طبیعی املاک باشد. به طور مثال یک زمین بالاتر از زمین دیگری است. قانون به علت محترم به شمار آوردن طبیعت این حق را برای فاضلاب یا آب باران نسبت به زمین پایین تر به زمین بالا می دهد.

• بدون قرارداد یا قانون و فقط با اذن به ملک دیگری اجازه داده شده باشد.

به مرور زمان و گذشت مدت زمان زیاد این حق در ملک دیگر به تثبیت رسیده است.

تفاوت حق ارتفاق و حق انتفاع

حق انتفاع، حقی است که به سبب آن شخص می تواند از مال شخص دیگر منفعت و استفاده ببرد.

حق انتفاع برای منتفع فقط حق استفاده از مال را دارد و هیچ مالکیتی نسبت به مال یا ملک مانند حق ارتفاق وجود ندارد. در حق انتفاع، مالکیت عین (درخت) و منافع حاصل از آن مال (میوه) متعلق به شخص واحد نباشد به نوعی مالک حق منافع است.

حق انتفاع متوجه شخص است ولی حق ارتفاق مختصص مالکیت ملک است.