حق حبس چیست؟
حق حبس حق یا اختیاری است که هر یک از طرفین، قرارداد دارند که طبق آن تعهد خود را به تعهد طرف دیگری موکول کنند.
یعنی می توانند مال انتقال داده شده را تسلیم نکنند تا طرف مقابل پول یا مال را تسلیم کند.
مثلا در عقد بیع خریدار می تواند پرداخت هزینه را به دریافت کالا منوط کند.
در عوض فروشنده نیز تحویل کالا را به پرداخت پول موکول کند.
با این امر امکان انتقال مال به صورت همزمان صورت می پذیرد.
طبق ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی
زن می تواند تا زمانی که مهریه را صورت کامل دریافت نکرده از تمکین امتنا کند و نفقه زوجه قطع نمی شود.
طبق ماده ۱۰۸۶ قانون مدنی
اگر زن قبل از دریافت مهریه با اختیار خود تمکین خاص از همسر کرده است، حق حبس برای او ساقط شده است.
شرایط اعمال حق حبس
۱-طبق ماده ۱۰۸۳ قانون مدنی
مهریه می تواند کامل یا جزئی حال یا به وعده باشد. مهریه باید حال باشد.
اگر مهریه مدت دار باشد. زمانی زوجه حق مطالبه آنرا دارد که مدتی از زمان عقد نکاح گذشته باشد.
زوج بعد از عقد نکاح حق طلب تمکین خاص را از زوجه دارد و زوجه نمی تواند از حق حبس استفاده کند.
اما اگر زوج از زوجه طلب تمکین خاص نکرده باشد و زمان پرداخت مهریه رسیده باشد زوجه می تواند از این اختیار استفاده کند.
شرط استفاده در این است که مهریه وعده دار نباشد چون زوجه مالک مهریه است.
۲-طبق ماده۱۰۸۶ قانون مدنی
زوجه قبل از گرفتن مهریه به ایفای وظایف زناشویی یعنی همان تمکین خاص اقدام نکرده باشد.
اگر قبل از گرفتن مهریه تمکین خاص انجام داده باشد از حق حبس نمی تواند استفاده کند.
در این حالت زوجه مجاز به عدم تمکین نمی باشد.
اعسار مرد و حق حبس
اعسار زوج حق حبس زن را ساقط نمی کند زیرا درست است که در این شرایط مطالبه مهریه امکان ندارد.
اما مهریه حق زن است و دادگاه به دلیل اعسار حکم مهلت عادله یا حکم تقسیط مهریه خواهد داد.
اگر زوجه قبل از عقد از وضعیت مالی زوج اطلاع داشته باشد و بداند که مرد نمی تواند مهریه را پرداخت کند.
با این حال، حاضر به ازدواج با زوج باشد حق حبس به زوجه تعلق نمی گیرد.
زوجه باید پس از عقد با درخواست زوج به تمکین اقدام کند در غیر این صورت زوجه ناشزه است.
