سقط جنین

در ادامه مباحث دیه، دیه سقط جنین موضوعی است که قصد داریم آن را توضیح دهیم. سقط جنین شرعا حرام بوده و عاملین آن محکوم به تحمل مجازاتی که تعیین می شود، خواهند بود. فقط و فقط در مواردی که سقط جنین برای مادر خطر جانی داشته باشد، دیه ای برای سقط جنین در نظر گرفته نمی شود. این جمله را بخشی از متن ماده ۶۲۳ قانون مجازات اسلامی تایید می کند: «مگر این که ‌ثابت شود این اقدام (سقط جنین) برای حفظ حیات مادر می باشد.»

باید بدانیم ممکن است جنین طی فعل و انفعالاتی که دلایل علمی محکم هم پشت آن وجود دارد به خودی خود در بدن مادر سقط شود و از بین برود. در این صورت بحث جنایت به هیچ وجه مطرح نیست. بنابرین در اینجا بحث سه نوع سقط جنین مطرح است: سقط جنین ناخواسته، سقط جنین اجباری و سقط جنین اختیاری که در واقع جرم تلقی می شود. مجازاتی که قانون تعیین می کند برای مواردیست که سقط جنین با اراده و آگاهی صورت گیرد.

پرداخت دیه برعهده کیست؟

دیه سقط جنین بر عهده ی شخصیست که متصدی اصلی این عمل بوده است. به عنوان مثال مادری که با خوردن قرص جنین خود را سقط می کند، محکوم به پرداخت دیه است یا پزشکی که با زدن آمپول به مادر جنین موجب سقط او می شود، ملزم به پرداخت دیه ی تعیین شده می شود. شخصی که متصدی این اتفاق است بایستی دیه را به والدین جنین پرداخت نماید. اگر پدر متصدی این اتفاق باشد دیه به مادر و اگر مادر مسبب سقط باشد، دیه بایستی به پدر پرداخت شود. در صورت فقدان پدر، دیه به سایر ورثه ها تعلق خواهد گرفت.

مباشر در سقط

در مواردی پیش می آید که پدر و مادر از سقط جنین خود شکایتی نداشته و راضی به این ماجرا بوده اند. بنابرین بنا به احتیاط دیه باید به طبقه ی بعدی تعلق گرفته و پدر مادر دیه ای دریافت نکنند. به طوری کلی می توان گفت هرکسی که مباشر در سقط است، صلاحیت لازم برای دریافت دیه را ندارد. یکی از سوال های احتمالی این است که تکلیف دیه جنینی که سقط نشده و آسیب دیده چیست؟ اگر شخص با اعمال خود باعث ایجاد جراحت و یا قطع عضو جنین شود، دیه پرداختی مطابق با دیه جراحات و نقص عضو تعیین می شود. اگر در جنین روح دمیده شده باشد، دیه آن برابر با دیه کامل انسان می باشد. در صورتی که جنین فاقد روح باشد، دیه آن به نسبت مدت عمر جنین در نظر گرفته می شود.

دیه سقط جنین

دیه سقط جنین از زمان تشکیل نطفه محاسبه می گردد. مقادیر پرداختی دیه را در ابتدایی ترین مراحل یعنی تشکیل نطفه شروع می کنیم. دیه سقط نطفه که در رحم ایجاد شده است، دو صدم دیه کامل است. دیه چهار هفتگی نطفه، چهارصدم دیه کامل است که در چنین شرایطی جنین به صورت خون بسته شده است. به این مورد دیه سقط علقه هم می گویند. دیه سقط جنین در هشت هفتگی برابر با شش صدم دیه ی کامل می باشد. در این حالت جنین به صورت توده گوشتی درآمده است که به این مرحله دیه سقط مضغه نیز می گویند.

مرحله ی بعدی مرحله ایسیت که جنین هفته ی دوازدهم رشد خود را پشت سر می گذارد. استخوان های جنین درآمده است اما هنوز کامل نیست؛ دیه جنین در هفته ی دوازدهم برابر با هشت صدم دیه ی کامل است که به آن دیه ی سقط عظام نیز می گویند. ممکن است بدانید جنین تا شانزده هفتگی روح ندارد. بدن جنین در این مرحله تقریبا کامل است اما در آن هنوز روحی دمیده نشده است. دیه جنینی که روح نداشته باشد نیز یک دهم دیه ی کامل است. بعد از هفته ی شانزدهم که روح در بدن جنین دمیده شد، دیه ی آن برابر با دیه یک انسال کامل می باشد البته این مقدار برای پسر و دختر یکسان نیست و دیه جنین دختر نصف دیه کامل است.

دیگر مجازات سقط جنین

سقط جنین در اثر تخلفات رانندگی:

در چنین شرایطی فرد متهم، محکوم به دو تا شش ماه حبس و پرداخت دیه می شود. البته پرداخت دیه در صورت مطالبه دیه از طرف مصدوم می باشد. در مواردی که تخلفات رانندگی موجب سقط به صورت غیرعمدی شود، مرتکب امر به حبس از دو ماه تا یکسال می شود همچنین درچنین موردی نیز در صورت مطالبه مصدوم، مرتکب محکوم به پرداخت دیه کامل می باشد.

سقط جنین بخاطر اذیت کردن زن حامله:

در چنین مواردی مطابق ماده ۶۲۲ قانون مجازات اسلامی: «هر کس عالماً عامداً به واسطه ضرب یا اذیت و آزار زن حامله، موجب سقط جنین وی شود، علاوه بر پرداخت دیه یا قصاص حسب ‌مورد به حبس از یک تا سه سال محکوم خواهد شد.»

سقط جنین با خوردن ادویه یا خوراکی دیگر

در این مورد نیز به ماده ۶۲۳ قانون مجازات اسلامی مراجعه می کنیم: «هر کس به واسطه دادن ادویه یا وسایل دیگری موجب سقط جنین زن گردد به شش ماه تا یک سال حبس محکوم می شود؛ و اگر عالماً و عامداً زن حامله ‌ای را دلالت به استعمال ادویه یا وسایل دیگری نماید که جنین وی سقط گردد؛ به حبس از سه تا شش ماه محکوم خواهد شد مگر این که‌ ثابت شود این اقدام برای حفظ حیات مادر می باشد؛ و در هر مورد حکم به پرداخت دیه مطابق مقررات مربوط داده خواهد شد.»