مقدمه ای بر دعاوی داوری
نکات زیادی در مبحث دعاوی داوری وجود دارد که به خیلی از آن ها در مقالات مختلف پرداختیم در این مقاله به قوانین دعاوی داوری و اینکه چه کسانی نمی توانند به عنوان داور انتخاب شوند می پردازیم.
بعضی از افرادی که با یکدیگر دچار مشکل حقوقی می شوند بین نهاد داوری و دادگاه، گزینه ی داوری را انتخاب می کنند.
از عمده ترین دلایل این اتفاق می توان به موارد زیر اشاره کرد:
تعداد زیاد پرونده های قضایی، هزینه بالای پیگیری آن ها و همچنین وقت زیادی است که از طرفین دعوا گرفته می شود.
می دانیم که هر دعوایی قابل ارجاع به دعاوی داوری نیست.
برای بعضی از دعاوی حتما باید به مراجع قضائی مراجعه نمود.
همچنین در مقوله ی دعاوی داوری همه ی افراد صلاحیت انتخاب به عنوان داور را ندارند.
اکنون قصد داریم از منظر قانون و همراه با بند و ماده، شرایط و قوانین دعاوی داوری را توضیح دهیم.
قوانین دعاوی داوری
مطابق ماده ۱۹۰ قانون مدنی شخص برای داوری باید شرایط صحت معامله را داشته باشد:
- قاصد باشد
- اهلیت داشته باشد
- وجود موضوع معین که مورد معامله باشد
- دارا بودن مشروعیت برای معامله
ممنوعیت ارجاع به داوری:
وقوع این امر در صورتی است که موضوع داوری درباره ی جرم، اصل ازدواج یا فسخ آن، ورشکستگی یا طلاق باشد.
ماده ی ۴۶۱ قانون آیین دادرسی مدنی، منبع مورد استناد ما می باشد.
- در قانون جمهوری اسلامی، در مواد ۴۵۴ تا ۵۰۱ قانون آیین دادرسی مدنی باب هفتم، درباره ی داوری بحث شده است.
- در ماده ی ۴۵۸ آمده است که در هر مورد که داور تعیین می گردد، باید موضوع، مدت داوری، مشخصات داوری و طرفین مشخص شود.
- احتمال دارد که یکی از طرفین اصل قرارداد یا شرط داوری را قبول نداشته باشد.
پس مطابق ماده ۴۶۱ قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه بدوی به این اختلاف رسیدگی و اظهار نظر خواهد نمود.
- ماده ی ۴۵۷ قانون فوق الاشعار:
ارجاع دعاوی راجع به اموال عمومی و دولتی به داوری پس از تصویب هیئت وزیران و اطلاع مجلس شورای اسلامی صورت می گیرد.
در مواردی که طرف دعوا خارجی و یا موضوع از موضوعاتی باشد که قانون آن را مهم تشخیص داده، تصویب مجلس شورای اسلامی نیز ضروری است.
در دعاوی داوری چه کسانی نمی توانند به عنوان داور انتخاب شوند؟
اشخاص زیر نمی توانند به عنوان داور معین شوند مگر با رضایت طرفین: (ماده ی ۴۶۹ قانون آیین دادرسی مدنی)
- کسانی که سن آنان کمتر از بیست و پنج سال تمام باشد.
- کسانی که در دعوی یا اختلاف ذی نفع باشند.
- کسانی که با یکی از اصحاب دعوی قرابت سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم داشته باشند.
- کسانی که خود یا همسرشان وراث یکی از طرفین باشد.
- کسانی که قیم یا کفیل یا وکیل یا مباشر امور یکی از اصحاب دعوی هستند یا یکی از اصحاب دعوی مباشر امور آنان باشد.
- کسانی که با یکی از اصحاب دعوی یا با اشخاصی که قرابت نسبی یا سببی تا درجه دوم از طبقه سوم دارند، درگذشته یا حال دادرسی کیفری داشته باشند.
- کارمندان دولت در حوزه ی ماموریتشان
مطابق ماده ۴۶۶ قانون آیین دادرسی مدنی، حتی با تراضی طرفین نیز نمی توانند به عنوان داور انتخاب شوند:
- اشخاصی که فاقد اهلیت قانونی (محجورین اعم از صغیر، مجنون، سفیه و ورشکسته) هستند.
- اشخاصی که به موجب حکم قطعی دادگاه از داوری محروم شده اند.
- اشخاصی که بر اثر حکم قطعی دادگاه امکان انجام دادرسی را ندارند.
