نحله چیست؟
نحله به کسر (ن) در معنای هدیه، آیین ، مذهب و عقیده می باشد.
برخی از فقهانحله را همان مهریه می دانند به استناد بر آیه (( واتو النسا صدقاتهن نحله))
طبق آیه فوق مهریه به معنی بخششی از طرف مرد برای همسرش است.
نحله شرعاً و قانوناً به خانم (زوجه) تعلق می گیرد که شرایط تعلق آن به گونه ای است که اگر اجرت المثل پرداخت نشد به سراغ نحله بروید.
شرایط تعلق گرفتن
- شرایط نحله، دقیقا مانند اجرت المثل است به اینگونه که خانم نباید تقاضای طلاق داده باشد.
- نباید پذیرفته باشد کارهای که مرد امر کرده را رایگان (قصد تبرع) انجام داده است.
- دلیل طلاق مرد نباید سو اخلاقی یا تخلف زن در وظایف همسری باشد.
- برای تعیین نحله نیاز به کارشناسی نیست و میزان مبلغی که زوج باید بپردازد را قاضی دادگاه تعیین میکند که این مبلغ با توجه به سابقه زندگی مشترک، کارهایی که زوجه انجام داده، تمکن و توانایی مالی مرد تعیین می شود.
نحوه اقامه دعوی نحله زوجه
زوجه علاوه بر دادخواست عدم امکان سازش که ابتدای طلاق است، دادخواست اجرت المثل ونحله را نیز به دادگاه ارائه می دهد.
برای دریافت نحله، باید قبل از دادخواست طلاق، این مطالبات را طلب کند.
برای اثبات اینکه اجرت المثل ونحله را دریافت کند باید زوجه اثبات کند که این حقوق به او تعلق می گیرد.
آیا نحله زوجه همان هبه است؟
هبه یعنی شخصی چیزی از مال خود را به صورت رایگان و بدون عوض به غیر، تملیک کند( مالک کردن ) و این موضوع قید هایی دارد که شامل هر بخششی نمی شود.
قانونگذار مواد ۷۹۵ تا ۸۰۷ قانون مدنی را عقد هبه عنوان کرده اند.
هبه عقد معین و دارای شرایط مخصوص است.
در آیه ۴ سوره نسا از مهریه زن به نحله یاد شده که در بند ب تبصره ۶ ماده واحد طلاق حق جدید به نام نحله آمده است که به معنای بخشش برای زوجه مطلقه است .
( بند ب تبصره ۶ ماده واحد طلاق: با توجه به سنوات زندگی مشترک و نوع کارهایی که زوجه در خانه شوهر انجام داده و وسع مالی زوج، دادگاه مبلغی را از باب بخشش (نحله) برای زوجه تعیین می‌نماید.)
اختلافی در ماهیت مهریه در فقه و حقوقوجود دارد که از ۵ نظر متفاوت تشکیل شده است.
یکی از آنها با استناد بر آیه ۴ سوره نسا مهریه را هدیه دانسته است.
در صورت پذیرش این آیه مهریه و یا مهر المسمی شرایط و ویژگی های هبه را دارد.
اما در رابطه با نحله (بخشش) که در ماده واحده مربوط به طلاق ذکر شده است، با توجه به این که خطاب قانونگذار به دادگاه می‌باشد و در این بند از رضایت زوج به عنوان مهم ترین ویژگی هبه که ارادی بودن آن است ذکری نشده است، نمی‌توان آن را هبه به معنای اخص قانونی دانست.
ولی با توجه به اینکه قانونگذار صراحتاً این حقوق مالی زوجه مطلقه را نحله (بخشش) نامیده است.
به ناچار باید آن را به عنوان یک هبه (بخشش) اجباری پذیرفت.
