جرم نشر اکاذیب
نشر اکاذیب به معنی اشاعه و انتشار اخبار غیر واقعی برای اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی است.
هر شخصی که به قصد ضرر زدن به دیگران یا تشویش اذهان عمومی عناوین دروغین را بیان کند مجرم است.
این جرم از جرایم مطلق خوانده می شود.
تحقق این جرایم و مجازات، موکول به نتیجه ضرر یا تشویش نمی باشد.
همچنین در این جرم اعمال معینی به شخص یا اشخاص داده نخواهد شد.
بلکه اخبار یا مطالب نادرست و بی اساس به طور کلی بیان می شود.
عناوین نشر اکاذیب یا اشاعه اکاذیب برگرفته از متن ماده ۶۹۸ بخش تعزیزات قانون مجازات اسلامی است.
این جرم عبارت اند از هر دو مصداق اعمال مجرمانه یعنی اظهار رم نشر اکاذیب و جرم انتساب اعمال خلاف حقیقت به دیگران است.
قانون در مقابل نشر اکاذیب
طبق ماده ۶۹۸ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی:
«هرکس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله نامه یا شکواییه یا مراسلات یا عرایض یا
گزارش یا توزیع هر گونه اوراق چاپی یا خطی با امضا یا بدون امضا اکاذیبی اظهار کند.
یا با همان مقاصد اعمالی را بر خلاف حقیقت راساً یا به عنوان نقل قول به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی تصریحاً یا تلویحاً نسبت دهد.
اعم از اینکه از طریق مزبور به نحوی از انحا ضرر مادی یا معنوی به غیر وارد شود یا خیر،
علاوه بر اعاده حیثیت درصورت امکان، باید به حبس از دو ماه تا دو سال یا شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم شود.»
در ماده فوق قانونگذار «اظهار کردن» را رفتار به وجود آورنده ی جرم دانسته است.
اظهار کردن در مفهوم مترادف گفتن است.
اما در لغت به معنای فاش کردن، بیان کردن و آشکار کردن است.
معنای آشکار کردن و فاش کردن مد نظر است بنابراین ظاهر و علنی شدن کذب ضروری خواهد بود.
مجازات نشر اکاذیب
قانونگذار تصریح می کند که به وسیله نامه یا شکواییه یا عرایض یا مراسلات یا توزیع هرگونه اوراق خطی یا چاپی با امضا یا بدون امضا اکاذیبی را اظهار کند.
طبق قسمت پایانی ماده ۶۹۸
«علاوه بر اعاده حیثیت در صورت امکان باید از ۲ ماه تا ۲ سال حبس یا شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم شود.»
واکنش قانونگذار طبق ماده فوق دو صورت خواهد بود:
اول حبس ۲ماه تا ۲سال دوم شلاق تا ۷۴ ضربه که در انتخاب هر کدام مختار است.
قانونگذار باید قصد مجرم را مشخص کند که این اشاعه اکاذیب را به عمد انجام داده است.
طبق قانون ۶۹۸ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی، اعاده حیثیب از بزه دیده است نه مجرم.
بنابراین دادگاه در صورت امکان، جرم اظهارات کذب یا انتسابات اعمال خلاف قانون که منتهی به کسر حیثیت شده است.
اقداماتی که باعث برگرداندن حیثیت از دست رفته انجام دهد به طور مثال درج حکم در روزنامه با هزینه محکوم علیه انجام شود.
در جرم نشر اکاذیب به غیر از شکایت شاکی خصوصی قابل پیگیری نیست.
اگر شاکی خصوصی بخشش و گذشت کند، دادگاه می تواند در جرم متهم تخفیف دهد.
همچنین با رعایت موازین شرع از تعقیب مجرم صرف نظر کند.
